Richard Suhr

Zu Lebzeiten Vorsitzender des Plattdeutschen Vereins für Ribnitz und Umgebung

Ne „wohrhaftige“ Späukgeschicht beläwt un vertellt von Richard Suhr

Dor, wur sick in Rövershagen nu dei Graaler Schossee von dei Rostock-Stralsunder aftwält, liggt ein urolles Buernhus. Kein Wunner, wenn’t son’n bäten duknackt dorsteiht, denn dat dreggt jo ok all dei Last von vierhunnert Johr up siene Stänners. För mi ist’ aewer dat schönste in’n Dörp, denn hier bün ick buren un tagen, un aewer sienen Süll güngen mien Vörfohren Johrhunnerte lang in gauden un slichten Dagen. Hüt is dei Hauw in anner Hän’n, aewer ümmer, wenn ick up dei Dörchreis mienen Heimaturt krüzen dau, nähm ick noch fix ‘n Ogvull von mien Weigenstäd mit, wenn ick dor aewer tau Besäuk bünn, denn möt ick dor ümmer ‘n Tiedlang stillstahn, un väle bunte Biller ut mien Kinnertied trecken an mien Seel vöraewer. Dat duert aewer ümmer gor nich lang’, denn trädt ein Bild scharp in’n Vördergrund, un dat is dei verflixte Späukelabend, den’n ick dor as lütt Jung sülben mit biläwen müßt.

Vadder harr ne frische Hauw in’n Dörp aewernahmen, un Großvadder bewirtschaftete noch einige Johren dei olle. Wiel ick nu so’n lütten Vertog von mien Grotöllern wier, blef ick up dei olle behacken. Wur wier dat aewer ok einmal schön, vörut in dei Schummerstun’n, wenn Grotmudder spünn un Grotvadder Geschichten vertellen ded. Wenn in’n Harwst dei Storm üm dei Uhlenfast hulte, wenn dei Rägen an dei Ruten kloetern ded, wenn in’n Winter Snei vör alle Dören leg, denn stünn ick in Grotvadder sienen Pannerstall un läste em jedes Wurt von’n Mun’n af. Dei Waur treckte denn in’n Sneidräwel vorbi, Jäger Hinz, dei sick in dei Heier (Heide) dotschaten harr, kem up sienen Schimmel ut dei Dannenschonung tau rieden un verfierte dei Holtarbeiters, Jäger Brandt, den’n vör Johrhunnerte dei will Bier terräten harr, steg ut sien einsam Graw weder rut, dei Klatthamel, dei up dei Buerwischen ümgüng, würd dörch dei Heierjungs erlöst, un wat süß noch alls „as nix Gaudes“ ümgüng, stellte mi Grotvadder wohr­haftig un läwig in dei Dönz rin. Ick wüßt tauletzt all ümmer wat kem, wenn Grotvadder sienen Mund upmaken ded, aewer dat wier doch ümmer wedder nie un schön.

So seten wi einmal wedder in’n späten Harwst in dei lütt niedrig Dönz. Grotmudder spünn so flietig as ümmer, un Grotvadder ver­tellte. Dat wier dissen Abend all lat worden, Grotvadder, dei all lang’ giern unner dei gries Gaus krapen wier, luerte noch up den’n Snieder Chrischan Stier, dei em tau einen niegen Antog Maat nähmen wull. Up Chrischan wier aewer nich recht Verlaat. Hei sükte „an’n drögen Swamm in dei Bost“ un müßte den’n von Tied tau Tied eins düchtig anfuchten. Säker harr hei sick diersen Abend wedder eins in’n Kraug, dei ‘n bäten utbugt leg, vör Anker smäten. Eigent­lich harr sick Großvadder aewerhaupt mit em vertürnt. In dei schräben Dörpgesetzen stünn dat nich in, aewer dat wier so Aewerlieferung von öllings her, dat dei Snieder von jedes Tüg tau’n Antog soväl affsnieden künn, as tau ein West hüren ded, un dei Kun’n müßten sick bi den’n Inkop mit dat Maat dorup inrichten. Nu harr hei von den’n Antog, den’n hei Grotvadder verläden Johr makt harr, Tüg för twei Westen affsnäden, un Grotvadder sien Kittel un Büx wieren man bannig hündlich utfollen. Dei Arms un dei Beins wieren väl tau kort, un Großvadder wier mächtig in dei Braß geraden un schüll up den’n ver­dammten Snieder, dei em tau’n Spektakel un Peijatz för dat ganze Dörp mackt harr. Wiel hei von Natur ut aewer siehr gaudmäudig wier, let hei sick doch weder von den’n Snieder be­gäuschen, as dei en säd, hei wull em gegenaewer för alle Tieden up sien Extradeputat verzichten, un hei brukte nie nich wedder miehr Tüg köpen, as hei grad bruken ded. Grad, as hei sienen Arger aewer den’n Snieder siene Untauverlat Luft maken ded, swunkt dor buten wat vör dei Finstern aewer. Dat künn blot Chrischan sien, denn hei güng an Krücken un wier soans an sienen Gang gaud tau ken’n. Chrischan kem ok glieks in dei Dönz. As Grotvadder em dei Lex verhürt harr, nehm hei em Maat un wiel son’n bäten dick Luft wier, hüll hei sick gor nich wieder up. Grotvadder wull noch eins in’t Wäder kieken, un soans geben wi beiden em dat Leit bet vör dei Dör. Dat wier ein ganz schattig Wäder. Dagelang harr dat egal weg rägent, un in dei Dörpstraat, denn dunntaumalen wier dei Graaler Schossee noch nich, wier gor nich tau grün’n. Hart an dei Hoffstädt, up son’n lütten Anbarg, leg dei Kirchhoff, aewer den’n dei Lüd bi slicht Wäder ümmer raewergüngen. Dei Kirchstieg wier drög un gaud, un sei sneden somit dat madigst En’n von dei Straat af. Wi harrn den’n Snieder bet an dei Kirchspurt nahkäken un wull’n grad nah binnen gahn, as wi einen fürchterlichen Schrie von den’n Kirchhoff her hüren deden. In dennsülwigen Ogenblick segen wi ok, wur dei Snieder as son’n verfierten Zägenbuck ahn Krücken in groten Sprüngen ut dei Kirchspurt rutgehopst kem. Hei störmte an uns vörbi un stünn nich Räd’ noch Antwurt. Wi lepen em nah un segen em in fleigende Angst in Grotvadder sienen Lähnstaul sitten. Ut seg hei as Kalk an dei Wand, un dei dicken Sweitdruppens lepen em ümmer pieplings an dei Näs’ un Backen dal. Wi wiern all bannig verbast, un :Grotvadder frög, wat em denn eigentlich bemött wier. Den’n Snieder flögen vör Uprägung dei Kinnladen, man snacken künn hei kein Wurt. Großmudder lep in dei Koek un halt’ em ein Kumm vull Kaffee, üm em ‘n bäten tau ver­münnern, man hei künn den’n Kumm gor nich hollen un schülwerte sick den’n Kaffee aewert Bostdauk. Grotmudder göt em den’n Kaffee in’n groten Pott, aewer den’n Scnieder sengelten so dei Arms, dat hei ok dorut nich drinken künn. Dat duerte rume Tied, ihrer hei sick sowiet verhalt harr, dat hei Bericht gäben künn. Endlich kem hei dormit vörtüg: „Up’n Kirchhoff späukt dat!“ Ut dat Liekenhus, wat an dei Kirch anbugt wier, un wur dei Stieg hart an vörbigüng, harr ein gräsig Beist ut’ Finster käken un em up dei Schuller kloppt. Mi lütt Butscher wier natürlich all lang’ dei Prük hochkamen, denn ick harr noch nie seihn, dat ein grot Minsch so ut dei Kun­ternanz kamen künn. Ick harr an Grotvadders sien Vertellers noch nie twiefelt, nu harr ick aewer doch den’n Bewies, dat in Rövershagen allerlei Unheimliches begängn wier.

Grotvadder güng in deipe Gedanken dörch dei Dönz. Up einmal gef hei sick ‘n Ruck un säd tau Chrischan, hei künn sick dat gor nich denken, sei wull’n beid hengahn un sick dat aewertügt maken. Dei Snieder, dei noch ümmer as Waddick un Weihdag in sienen Stauhl set, verfierte sick ganz bannig aewer dit Ansin’n un säd, dat em dor kein vier Pierd hennkriegen deden. Grotvadder, dei woll gloeben ded, dat dei Snieder sick alls inbildt harr, wiel em von’n Kraug her son’n lütten unner dei Mütz set, wull sick dat aewer doch aewertügt maken un dei Sak up’n Grun’n gahn. Hei halte sick sienen Eiken achter dat Schapp rut un rep sick Peitern tau Hülp.

Peiter wier sien Hoff- un Heierhund, ein ganz truge Seel, dei sick bether noch in alle Lebens­lagen bewährt harr. Up em set’te Großvadder sienen ganzen Verlat. In dei Familie güng aewerhaupt dat Meinen, dat dat Geschlecht Peiter äbensolang’ up den’n Hoff begäng’ wier as dei eigen Vörfohren. Wenn ein Peiter abgängig wier, wier ein jung’ wedder ranwussen, un up dissen letzten harrn sick all dei Eigenschaften, dei einen echten Hund utteiken deden, ut dei lang’ Geschlechterreig aewer­dragen. Peiter hörr dei Käuh allein. Grotvadder hülp em einmal rut un güng denn eins mit em üm den’n Block rümm, den’ hei aewerhäuden süll. Wenn dei Käuh middags uns abends rinn sülln, würd blot up’n Finger fläut’t, Peiter bellte eis un bröchte sien Haud tau Hus. Süll ein frisch Kawel aewerhött warden, denn würd em dei wedder anwiest. So verwachte Peiter trug sienen Posten un harr sien tweibeinten Kollegen gegenaewer dat vorut, dat hei nie nich slep. - Nachts wier hei Wachhund. Uenner den’n Schutz von dat breide Walmdack nah dei Schossee henn stünn ne Bänk. In dunnmalige Tieden kem dor väl fröm’m Volk dörch, Zigeuners, lütt Hannelslüd un Reisners, dei in warme Sommernachten dei Bänk giern as Slappstäd benutzten. Peiter leg up dei Binnensiet von dei Wand un künn dei Bänk von dor dörch dat Finster in Ogenschien nähmen. Hei wier ok hier bannig up’n Posten. Bleben dei Slapgäst up dei Bäkn, denn let hei sei in Raug, güngen sei aewer up den’n Hoff, denn lep hei in’n Alkum, wur Grotvadder slep, störr em mit dei Pot an dei Schuller un wohrschugte em. Grotvadder brukte sick nu blot dei denkbor wenigsten Uemstän’n tau maken. Hei dreihte sick in’n Beer, hakte dat Finster up, Peiter sprüng rut, bröchte dei ungebäden Gäst up dei Söcken, hüppte wedder rinn, dat Finster würd slaten un dei Saak wier vörwäst.

Up Peitern verlet Grotvadder sick hüt. Dei harr ok all lang’ markt, dat wat Besonners los wier un wiekte nich von sien Sied. Chrischanen kemen dei kollen Gräsen an, as Grotvadder em noch eis wedder inladen ded. As ick nu seg, dat ut dei Geschicht Iernst warden ded, stünn för mi fast, dat ick den’n ollen Mann taum letzten Mal läwig seihn ded. Ick höll em an dei Kittelslipp wiß, denn ick höll doch tau väl von em, aewer hei let sick nich bedüden, dat Schicksal müßt sienen Gang gahn.

Grotvadder güng forsch up den’n Kirchhoff tau. Hei kem aewer blot äben bet an dei grot Lin’n. Dor stünn hei, as wenn hei anwöttelt wier. Ut dei Dör von dat Liekenhus kem ein grugelig Wäsen rut, von aewer Mannsgröt, piel up em tau. Sülwst Peiter harr sien Bedenken, ok hei verstutzte sick un stünn bohmstill. Ick will Grotvadder, dei bether doch väl Kraasch un Maut opbröcht harr, nich minn maken, aewer ick mücht doch annähmen, dat hei sick mit den’n Späuk nich wieder bemegeliert harr, wenn Peiter nich glieks sien Besinnen wedderkrägen harr. In Nullkommanix wier hei achter den’n Späuk un grep em in dei Fessel. Dei Späuk krönnigte hell in dei Nacht rin un preschte up dei Purt tau, dat wier — Grotvadder sien Schimmel! Dei Oll stünn all prat, denn dei Stimm harr hei kennt, un hei, dei sien Pierd leiwer nix dahn harr, hei gew em nu doch mit den’n Eiken von achtern einen mit up dei Reis’ un rep: „Un du Delf, du wist hier Lüd grugen maken?!“ Dei Schimmel, den’n dat Späukspälen nu so verleden müßt, nehm sien Tauflucht weder tau sienen Stall. Sien Herr lep em nah, un hier klorte sick denn jo alls up. Dei Schimmel wier wählig wordn in’n Stall, harr sick den’n Halfter afströpt un denn dat Dwaßholt, wat in dei Dör leg, mit’t Mul rutstött. So harr hei frie Bahn krägen un wier up sienen Spaziergang int Liekenhus geraden. Dör un Finster harrn taufälligerwies’ apenstahn, dormit dei Fautborrn, den’n sei bi den’n letzten Kirchgang so vullperrt harrn, wedder updrögen süll. As nu dei Snieder antauwuppen kem, hett dei Schimmel säker ‘n bäten ut dat Finster käken un mag em jo ok woll mal mit dat Mul up dei Schuller stött hem’m. Doraewer hett dei Snieder sick jo nu ok mit Recht so dägern verfieren künnt, dat hei afsacken ded un denn heisterkopp von’n Kirch­hoff jumpte, so fix, as sien lahmen Bein dat jichtens tauleten. Grotvadder sammelte dei beiden Krücken vör dat Finster up un kem as so’n Matador dormit nah dei Dönzendör rinn. Ick freute mi, dat ick den’n ollen Mann wedderharr, Chrischan aewer kek em an, as müßt nu ne schreckliche Apenborung kamen: „So, Chri­schan“, säd Grotvadder, „nu ingst di nich mihr, ick heff den’n Späuk anbun’n, denk di mal, uns’ Schimmel hett di grugen makt!“ un dormit vertellte hei den’n ganzen Hergang. Un dunn gef hei em sien Krücken wedder: „Hier hest din Gangwark, nu kannst du beruhigt nah Hus gahn.“

Chrischan güng aewer nich, künn hei ok gor nich, denn hei wier nix as ‘ne lädweik Plün’n. Grotmudder harr denn ok glieks Erbarm mit em un makt em ein Nachtlager in’n Alkum trecht. Mirrnacht wier all lang’ vöraewer, as wi endlich tau Rauh kemen. Up einmal würd dat ein fürchterliches Toben, Stähnen un Schrieden in den’n Alkum. As ick mi vermünnert har, lep mi ümmer ein Schudder naht anner aewer den’n Puckel. Ick schriete aewer Grotvadder, Grotvadder rep Peitern, Peiter stünn all bi uns un günste, hei künn dor in’n Düstern ok woll nich klauk ut warrn, wat los wier. Grotmuder wier all in dei Wahndönz, wur sei sick inquartiert harr, ut ehr Lager sprung’ un söchte Rietsticken un Licht. As sei endlich mit Licht kem, dor leg Chrischan up’e Knei in’n Beer, harr sick mit dei Hand upstüt’t un schüerte sick mit dei anner den’n Kopp. Sien Aewerbett leg an dei Ierd, un hei jammerte tau’n Erbarm. Hei sackte ganz in sick tausamen un seg ut, as wenn alle Späuken ut Rövershagen up einmal üm em rümstün’n un dat up em afseihn harrn. As Grotmudder em gaud tauräden ded, vertellte hei, dat hei äben as ganz wiß un wohrhaftig up Läben un Dod mit den’n verdammten Späukschimmel üm dei Wett lopen wier. Dei Reis’ harr üm dei Kirch rümgahn. Na, dat künn denn nu ok gor nich anners sien, as dat dei Schimmel em in sienen kroepeligen Beinverfat inhalen ded. In sien Hartensangst wier hei in dat Liekenhus rinnjumpt un harr dwaß dörch dei Kirch lopen wullt. Dei Kirchendör wier aewer tauwäst, un dun’n wier hei mit alle Wucht mit den’n Kopp gegen dei Dör butzt un ... upwakt. Dat letzte harr ok sien Richtigkeit, man dat hei nich gegen dei Kirchendör, woll aewer mit den’n Kopp gegen dat Tennstbrett an dat Koppenn’ von dei Beerstell fohrt wier. Ein dägt Brusch hett dat noch lang’ ogenschienlich utwiest.

Wenn dei Snieder an diers Späukerie ok noch lang’ tau süken harr, so hett sei doch ein Gaudes för em hatt, hei is nie wedder tau Kraug gahn, denn dei Weg wier em doch tau dull verled’t. Wi all aewer koenen dei Liehr ut trecken, dat dei düllste Späukerie sick letzten Enns doch ganz natürlich tau Wäg leggt.

(Sonderdruck aus dem „Stadt- und Landboten Ribnitz in Mecklenburg“. o. J.)

[Kategorie: Plattdeutsch]

Fassl'am (Fastelabend) in Bartelshagen Von Richard Suhr 1957

Up dei Dörpversammlung, wur dei Johrsaf­räknung gäben würd, keem tauletzt ümmer dei Frag: „Wer is denn dit Johr an dei Reig?“ Dormit meinten sei, wer dit Johr Fassl'amvadder un ‑mudder spälen süll. Na, wiel dat nah dei Reig güng, wier dor je kei‘n Twiefel aewer. Dei Fassl'amvadder meldt sick je ok furts un säd, dat hei den‘n Koem un dei Musik bestellen wull, un sien Frug würd dat Bier (Swackbier) ok schön brugen, sei harr dat Mollt all bi‘n Möller bestellt un wull ok dorför sorgen, dat dei Kuffer orrig vull Semmel wier, Stuten-Ohrnsch wüßt all Be­scheid. „Na“, säden dun‘n dei annern, „wi kamen ok all tau‘n Bierproben“. Dit Bierpröben wier ümmer an‘n Vörabend, also an‘n Mittwoch­abend.

An‘n Dunnerstag Klock ein blösen dei Muskanten drei Stücken up den‘n Hoff von‘n Fassl'am-Huus. Dat wier Huurnmusik, dei aewer dat ganze Dörp schallen ded. Dit wier dat Teiken, dat dat nu losgüng, un alls treckte nu nah dat Fassl'am-Hus, wur jede Familie einen Tusch kriegen ded. So henne Dreien würd Kaffee drunken, un jede Familienvadder güng nu henn nah den‘n groten Kuffert un köfft Semmel in för sien Angehürigen. Einen Hauptspaß makten sei sick jedes Johr dorut, dat sei sick einen utkes‘ten, den‘n sei dei ganze Taß vull Zucker smeten, wurbi sei ümmer wedder fragten: „Du hest woll noch keinen Zucker in‘n Kaffee?“

Klock soeben wier Faudertied, un alls güng tau Huus. Dat Veih würd besorgt, un jeder slög sick sülben dat Lief ok düchtig vull. Denn güngt wedder henn nah‘n Fassl'am-Huus, un nu würd „mit dei Bein spält“ (getanzt). Dorbi würd von dat Swackbier eins gehürig taudrunken, un dormit dat ‘n bäten kiewiger würd, keem Fassl'amvadder mit dei grot Koembuddel, dei hei fein mit dei Sleuf upputzt harr un schenkt ümmer ‘n Lütten in. Hierbi keem‘n sei männigmal so in‘n Sweit, dat dat Wader von dei Wän‘n leep un dei Tapeten afplasterten. Klock elben gef dat in dei Näbenstuuw för dei Buern ‘n lütten Punsch. Dorbi würden sei ümmer bannig lustig un süng‘n, wat dat Tüüg hollen wull: „So leben wir, so leben wir, so leben wir alle Tage“ orrer „Und wer im Januar geboren ist usw.“.

An‘n Friedag wier dat grad so as an‘n Dunnerstag, aewer nah dat Abendbrot wiern sei männigmal doch ‘n bäten flau, wiel sei sick an den‘n Dag vörher ‘n bäten dull verutgawt harrn. Denn würden Volksdänz danzt, am leiwsten Kägel orrer Viertürigen mit söß Poor, ok Dunkel­schatten un Wäwerdanz. Wenn sei gor tau loesig würden, denn geew dat Huurnmusik, aewer dat kost‘ jedesmal ‘n lütt Drinkgeld för dei Mus­kanten, süß spälten nämlich bloß Klaaßnett, Gäl Wöttel (Fleut), Spickgaus (Vigelin) un Brumm­baß. An‘n Sünnabend müßten sei sick all eins verhalen.

An‘n Sünndag wier Nahklapp. Los güng dat denn ierst nah dei Kirchtied so gegen Klock vier. Sei harrn denn all tau Huus Kaffee drunken. Dei Hauptsaak wier nu wedder Drinken un Danzen, blots, dat sei noch wedder tau‘n Faudern tau Huus güng‘n. Anhollen deden sei, solangn noch Pust un Aden in ehr steek.

Nah acht orrer vierteihn Daag keemen dei Familienvadders noch einmal wedder int Fassl'am-Huus tausamen, un denn würd up­räkend, wat dei Fier kost harr. Jede müßt denn sienen Andeil an Kaffee, Koem un Musik betahlen.

Gewährsmann: Schmiedemeister Otto Stüve in Bartelshagen, der das Fest noch in seiner Jugend mitmachte.

Nacherzählt von Lehrer Rudolf Methling, früher Bartelshagen.

Aufgezeichnet von Richard Suhr.

In: Heimatheft Nr. 5 Herausgegeben von der Fachkommission Heimatkunde des Päd. Kreiskabinetts des Kreises Ribnitz-Damgarten. :1957. Seite 79 - 80.